صلوات مستقل و متصل

صلوات مستقل و متصل

در متون، «صلوات» معمولاً به دو صورت دعایی می‌آید:1ـ مستقل 2ـ متصل

1ـ مستقل:صلوات مشهور که بصورت مستقل و دعایی خوانده می‌شود:«اللهُمَّ صَلّ عَلی مُحَمّدٍ وَ آلِ مُحَمّد»می‌باشد و به این معنی است که:«خدایا درود فرست بر محمد و خاندانش»؛ «صلوات جمع صلاة از ریشه «ص ل و» به معنای دعا، درود، تحیت و رحمت است. «صلوات» جمع «صلاة» به معنای نماز نیز می‌آید و گفته‌اند از آن رو که نماز شامل دعا‌هایی نیز هست، به آن «صلاة» می‌گویند و بدین سان، «صلوات» در عربی به معنای جمع به کار می‌رود و مراد از آن نمازها، دعاها یا درودها است. در فارسی، مراد از کلمۀ«صلوات» جمع «صلاة» نیست، بلکه از این کلمه معنای اصطلاحی یعنی درود خاص بر پیامبر اکرم(صلی‌الله علیه و آله و سلم) را اراده می‌کنند. در اصطلاح دینی، صلوات، نام عمل عبادی درود خاص بر پیغمبر(صلی‌الله علیه و آله و سلم) است که شیعیان با عبارت «اللهم صلّ علی محمّد و آل محمّد» این کار را انجام می‌دهند.»(و.ش)[1]

2ـ متصل:صلواتی است که با نام پیامبرخدا حضرت محمّد به صورت:«صلی‌الله علیه وآله و سلم» می‌آید و به این معنی است که:«درود و سلام خدا بر محمد و خاندانش باد!»؛ در اینجا شاید این سئوال پیش بیاید که چرا «صلّی» و «سلّم» که هر دو ماضی و در باب تفعیل هستند، در ترجمه بصورت دعایی و با فعل دعا، معنی می‌شوند؟ باید گفت، زیرا خداوند متعال در آیۀ 56 سورۀ احزاب می‌فرماید:«إِنَّ اللهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْليماً»؛ یعنی:«خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود مى‏فرستند؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، بر او درود فرستيد و سلام گوييد و كاملًا تسليم (فرمان او) باشيد» و این آیه بنا بر فعل مضارع«یُصَلّونَ» دلالت بر صلوات دائمی خداوند و ملائکه بر پیامبر خدا(صلی‌الله علیه و آله و سلم) دارد و نمی‌توان دوکلمۀ:«صلّی» و «سلّم» را فقط به گذشته در معنی ماضی معنی کرد و در قواعد ترجمۀ متون عربی هست که  ماضی می‌تواند بصورت دعایی معنی شود؛ همچنین در اینجا یکی از معانی«سلّم» یعنی:«سلام»، برای آنکه در آخر جمله نیاید به همراه«درود» در ابتدا آورده شده که جمله از بلاغت برخوردارگردد و نوعی تأکید نیز برای «درود» باشد.

تذکر:ضمناً برای آنکه بحث به درازا  نینجامد دربارۀ نکات دیگری همچون اینکه: چرا در آیۀ فوق، صلوات بر آل محمد(علیهم‌السلام) نیامده و در این صلوات آمده و نیز چرا در اینجا عبارت:«وعجّل فرجهم» افزوده نشده، باید گفت هر دو موارد فوق وجود دارد و صحیح است و تقاضا می‌شود به منابع فراوان دیگر در تعریف«صلوات» مراجعه گردد.

مجیدطاهری

26فروردین1399

[1] و.ش= ویکی شیعه